KRONOLOGI
PERISTIWA SERANGAN ATM KE ATAS KG TANDUO,
LAHAD DATU JAM 7.00 PAGI 5 MAC 2013
HARI SELASA
6.15 pagi
: Kedengaran pesawat tempur bergema di ruang angkasa WP Labuan.
8:18 pagi
: Letupan kedengaran berhampiran Kampung Tandou yang diduduki sekumpulan
penceroboh asing, pada kira-kira jam 7:30 pagi ini, menyebabkan 100 penduduk
kampung melarikan diri.
"Mereka telah mula
mengebom kawasan itu. Kami nampak jet pejuang di udara, mereka mengebom tempat
itu empat kali," kata seorang penduduk kampung, Nasir Asrama, 38.
Penduduk kampung tersebut
adalah dari Kampung Sungai Merah, sebuah kampung jiran dengan Kampung Tandou di
mana kira-kira 100 penceroboh bersenjara dari Filipina berkubu. Kampung Tandou
terletak di antara Tanjung Labian dan Kampung Sungai Merah, masing-masing dalam
5km dan 2km.
8.19
pagi
:Pasukan keselamatan telah melancarkan serangan ke atas kumpulan
penceroboh bersenjata di Kampung Tanduo, Lahad Datu pada jam 7 pagi ini, kata
Perdana Menteri Datuk Seri Najib Tun Razak dalam satu kenyataan hari ini.
Gerakan ke atas penceroboh dimulakan kira-kira pukul 7 pagi dengan serangan
udara.
Pada awalnya kedengaran bunyi
jet mengisi ruang udara kampung itu diikuti dengan bunyi tiga letupan setengah
jam kemudian. Serangan ofensif udara dilakukan jet pejuang F18 dan Hawk diikuti
mortar dan gerakan di darat oleh anggota tentera.
Pasukan komando di barisan
hadapan yang mengepung kawasan itu dilihat merapati kawasan perkampungan diikuti
dengan Pasukan Gerakan Am.
Di Felda 16, kira-kira 20
kilometer dari Kampung Tanduo dilaporkan letupan ketiga paling kuat sehingga
menggegarkan cermin kafe Residental Felda Sahabat tempat wartawan menginap.
Dua helikopter Nuri kelihatan
melalui ruang udara kawasan itu.
Penduduk Kampung Labian dan
Kampung Batu berhampiran Kampung Tanduo dipindahkan malam tadi dan polis
dijadual mengadakan sidang akhbar pada pukul 10 pagi.
8.45 pagi
: Penduduk Kampung Sungai
Merah meninggalkan kediaman mereka dengan menaiki lori, dengan hampir seratus
orang memenuhi setiap kenderaan.Ketua kampung, Bani Rauf berkata mereka telah
cuba ke Kampung Embara Budi tetapi tidak dibenarkan masuk.
"Pengawal kata mereka
tidak akan benarkan kami masuk, jadi kami datang ke sini," katanya.
8.54 pagi
: Seorang pegawai Felda tiba dan memberitahu ketua kampung untuk membuat
kiraan jumlah penduduk dan mendaftarkan mereka. Seluruh penduduk kampung
sekitar 300 orang beredar dari tempat itu menuju ke jalan kebun kelapa sawit.
9.11 pagi
: Difahamkan tujuh batalion tentera dikerahkan ke kawasan tersebut
untuk mengukuhkan pasukan polis.
9.15 pagi
: Di bandar Lahad Datu, kira-kira 120km dari medan pertempuran,
persediaan sedang dibuat di hospital utama bagi menerima mangsa serangan
tersebut.
9.37 pagi
: Menurut satu sumber tentera, operasi yang terlibat jet pejuang,
meriam serta askar berjalan kaki.
9.41 pagi
: Stesen radio Filipina dzBB melaporkan bahawa Abraham Idjarani,
jurucakap kesultanan Sulu, berkata Azzimudie Kiram, adik sultan yang mengetuai
pencerobohan itu, mengesahkan jet pejuang telah menggugurkan
sekurang-kurangnya dua butir bom.
Bagaimanapun, Idjirani mendakwa
bom mengenai kedudukan penduduk Malaysia dan bukan kumpulan Azzimudie. Stesen
radio itu juga berkata pertempuran itu berlaku 107 tahun selepas bermulanya
Perang Bud Dajo di Sula pada 1906.
Dalam pertempuran itu 1,000
Tausug, termasuk wanita dan kanak-kanak, telah dibunuh oleh tentera Amerika
juga dikendali sebagai Pembunuhan Bud Dajo.
9.45 pagi
: Menurut ABS-CBNnews, sebelum serangan, pagi ini Azzimudie Kiram, yang
mengetuai kumpulan bersenjata di Kampung Tanduo, memberitahu radio dzMM bahawa
dia tidak risau dengan rancangan kerajaan Malaysia untuk membawa lebih ramai
tentera ke Sabah untuk membanteras mereka. Azzimudie berkata dia dan tenteranya
akan tidak akan berganjak walaupun kerajaan Malaysia dan Filipina telah
berulangkali menggesa mereka supaya menamatkan pencerobohan tersebut.
"Ini adalah masa. Kami
perlu komited untuk memperjuangkan hak kami. Saya meminta mereka (Filipina)
melakukan sesuatu untuk menyokong kami.
"Mereka tidak boleh
menakutkan kami kerana kami berjuang untuk hak kita - hak Bangsa Sulu dan
secara umum, rakyat Filipina. Iaitu, jika kerajaan Filipina masih
menganggap kami adalah rakyat Filipina," katanya.
9.55 pagi
: Azzimudie Kiram mengesah dalam temubual dengan radio dzMM ABS-CBN bahawa
pasukan Malaysia menggunakan jet pejuang dalam serangan terbaru itu ke atas
kedudukan mereka di Lahad Datu. Pemimpin tentera diraja itu juga melahirkan
kekecewaan terhadap pendirian Presiden Filipina Benigno Aquino berhubung krisis
tersebut.
Beliau berkata kerajaan
Malaysia dan Filipina jelas telah berhenti mendengar gesaan mereka untuk
menyelesaikan krisis tersebut secara aman.
10.05 pagi
: Di Manila, pasukan polis dan wartawan berkumpul di luar kedutaan
Malaysia. Mereka menjangka satu kumpulan penunjuk perasaan akan tiba di sana.
10.09 pagi
: Pihak polis telah menubuhkan pusat pemeriksaan di jalan utama di Tanjung
Labian, iaitu kira-kira 5km dari medan pertempuran. Tiada siapa dibenarkan
masuk ke kawasan itu. Bunyi letupan telah berhenti sejak sejam yang lalu. Tidak
jelas sama ada tentera darat telah dikerah masuk ke Kampung Tanduo.
10.15 pagi
: Azzimudie Kiram, pemimpin penceroboh, meluahkan kemarahannya
terhadap kerajaan Filipina, dalam temubual radio dengan InterAksyon.com -
portal berita dalam talian saluran TV Filipina TV5. "Kerajaan mengarahkan
penangkapan sahabat kita walaupun kita tidak melakukan apa-apa yang
buruk," katanya. "Ia seperti kita bulan rakyat Filipina." Sementara
itu, Abraham Idjarani, jurucakap kesultanan, memberitahu stesen radio dzBB
bahawa Azzimudie telah menelefon untuk memberitahu mereka tentang serangan
tersebut. "Tidak ada apa yang dapat dilakukan tentang itu sekarang,"
kata Idjirani dalam satu wawancara berasingan dengan AFP.
Beliau mengulangi pengumuman
awal Azzimudie bahawa mereka akan berjuang hingga ke akhir ayat. "Kami
bukan penceroboh. Mereka (rakyat Malaysia) adalah orang yang menduduki tanah
nenek moyang kami," katanya.
10.17 pagi
: Memetik laporan dari ANC News Channel, InterAksyon.com melaporkan bahawa
bom telah digugurkan kira-kira satu kilometer jauhnya dari kubu Azzimudie Kiram
dan orang-orangnya.
Azzimudie berkata pihaknya
tidak pasti sama ada bom tersebut mensasarkan mereka atau pengikut mereka,
tetapi mereka kekal selamat dan bersedia untuk bertempur. Sementara itu di
Manila, sekumpulan penunjuk perasaan tiba di kedutaan Malaysia untuk mengutuk serangan
itu.
10.43 pagi
: Kedutaan Filipina di Kuala Lumpur mendedahkan satu pertemuan diadakan
pada malam tadi di antara setiausaha luar negaranya Albert F del Rosario,
menteri luar Malaysia Datuk Seri Anifah Aman dan menteri pertahanan Datuk Seri
Ahmad Zahid Hamidi. Pertemuan di Kuala Lumpur itu bagi membincangkan langkah
untuk penyelesaian aman berhubung situasi di Lahad Datu.
10.45 pagi
: Media Filipina melaporkan jurucakap presiden negara itu Benigno Aquino
berkata Manila melakukan apa yang termampu untuk mengelakkan situasi di Sabah
berakhir dengan keganasan. “Kami melakukan semua yang kami mampu untuk
mengelakkannya, namun akhirnya orang (Jamalul) Kiram memilih jalan ini,” kata
Setiausaha Ricky Carandang.
10.57 pagi
: Polis memperluaskan kawalan dari kawasan konflik ke kawasan luar dan
menutup semua pintu masuk ke Kampung Tanduo. Anggota polis dengan raifal
dilihat mengambil kedudukan di kawasan ladang sawit sebagai persediaan untuk
menghadapi penceroboh yang lolos.
11.00 pagi
: Datuk Seri Najib Razak berkata operasi besar-besaran hari ini bermula
dengan serangan udara menggunakan pesawat TUDM, serangan mortar dan diikuti
serangan oleh pasukan tentera darat dan polis.
"Kita bermula dengan
serangan udara melalui pesawat TUDM diikuti dengan kekuatan mortar dan pada
saat saya sedang berucap ini, pasukan tentera darat dan anggota polis, dalam
kereta dengan anggota yang mengikuti dibelakang sedang melakukan tindakan untuk
memberkas, menumpas pasukan yang telah melanggar kedaulatan negara," katanya.
Menurutnya, tindak tanduk
"yang berhemah" tersebut, pada awalnya tidak ada niat lain melainkan
untuk tidak membenarkan setitik darah tertumpah di bumi Sabah, sama ada rakyat
Malaysia atau kumpulan yang menceroboh. "Namun umat dukacita, niat murni
kita telah dibalas dengan tembakan dengan sangat kejam yang dilakukan kepada
pasukan polis kita," katanya dalam satu majlis di Bukit Jalil.
Beliau juga menyelar golongan
yang tergamak mengatakan bahawa kejadian pencerobohan oleh kumpulan bersenjata
di Lahad Datu sebagai “sandiwara”. Tanpa menamakan individu berkenaan, Najib
berkata tindakan itu merupakan "perbuatan yang keji" oleh orang yang
“tak ada isi perut”. "Ada orang yang tergamak bahawa ini satu sandiwara.
Saya tak tahu nak kata apa kepada manusia yang tergamak cakap begitu.
"Tak ada isi perut. Ini
satu perbuatan yang keji... Kita perlu tolak orang seperti ini," kata
Najib.
11.02 pagi
: Pekerja ladang kelapa sawit dilihat berkumpul di bawah satu pondok
sementara. Mereka diminta menangguhkan tugas sementara polis memperluaskan
kawalan di sekeliling ladang tersebut yang terletak hampir dengan kawasan
pertempuran
Turut bersama pekerja tersebut
ialah seorang penduduk, Sabri Abdullah, 49, yang tidak dapat pulang disebabkan
kawalan polis. "Saya menunggu untuk pulang sejak pagi ini. Saya lapar dan
tidak ada makanan," katanya kepada Malaysiakini. Tambahnya, mereka orang
miskin dan tidak mempunyai wang dan terpaksa menyediakan makanan sendiri.
11.10 pagi
: Bercakap dalam satu akhbar, Ketua Polis Negara, Tan Sri Ismail Omar
berkata operasi masih berjalan dan pihak keselamatan yang terdiri daripada
anggota PDRM dan tentera mendapat tentangan dalam bentuk beberapa das tembakan
yang dilepaskan oleh pihak musuh. Katanya, ketika ini pasukan keselamatan
sedang menjalankan pengeledahan terhadap beberapa buah rumah di kampung
tersebut. Ketika sidang akhbar itu diadakan, beliau berkata, setakat ini tidak
ada kehilangan nyawa di pihak keselamatan sama ada di pihak PDRM dan
tentera.
11.25 pagi
: Satu-satunya stesen minyak di kawasan Felda Sabahabt kehabisan petrol.
Kawasan itu terletak kira-kira 15km dari Kampung Tanduo yang menjadi medan
pertempuran.
11.35 pagi
: The Star yang memetik sumber polis melaporkan, kumpulan penceroboh
bersenja di Kampung Tanduo berjaya ditewaskan sepenuhnya. Ia tidak melibatkan
sebarang kemalangan jiwa pasukan kita, lapor laman itu.
11.50 pagi
: Seorang wartawan ABN-CBS memuatkan gambar penunjuk perasaan membakar
gambar menunjukkan Datuk Seri Najib Razak bersalaman dengan presiden negara
itu, Benigno Aquino. Kumpulan berkenaan berbuat demikian dalam perhimpunan di
luar kedutaan Malaysia di Filipina.
11.54 pagi
: Ketua polis negara Tan Sri Ismail Omar berkata
operasi bersama antara polis dan tentera masih menerima tentangan musuh yang
melepaskan tembakan ke arah pasukan keselamatan negara. Pasukan Malaysia kini menjalankan operasi pembersihan. Tiada
korban di pihak kita direkodkan setakat ini namun di pihak musuh masih belum
diketahui. Ismail meminta semua pihak agar tidak membuat spekulasi
mengenai jumlah kemalangan kerana akan menjejaskan Ops Sulu ini. Katanya,
operasi ini hanya difokuskan di Kampung Tanduo.
12.44
petang
: Laman The Philippine Inquirer menyiarkan laporan mendakwa Askar Diraja
Sulu tidak bercadang untuk menyerah walau digempur pasukan keselamatan
Malaysia.
Laporan itu menyebut, jurucakap
kesultanan Sulu Abraham Idjirani memberitahu satu stesen radio bahawa kumpulan
itu akan terus berjuang sehingga ke titisan darah terakhir.
Idjirani yang memetik Azzimudie
Kiram mendakwa bom yang dilepaskan jet Malaysia jatuh ke kawasan berkenan
tetapi tidak mengenai kumpulan bersenjata Sulu. InterAksyon.com juga
menerbitkan laporan sama pada jam 10.46 pagi ini. "Tidak. Tidak
menyerah," kata Idjirani, yang menambah Azzimudie dalam perbualan terakhir
mereka melalui telefon memberitahunya bahawa mereka akan berjuang sehingga ke
titisan darah terakhir. Laporan itu tidak menyatakan masa panggilan telefon itu
dibuat.
Idjirani juga dilaporkan
berkata, mereka akan mencari jalan untuk keluar dari keadaan bahaya demi
kelangsungan kumpulan itu.
"Ini hanya bermakna merka
hanya takut kepada kita... Jika mereka berani, mereka tidak akan guna pasukan
besar untuk mengelakkan tuduhan (bertindak) keterlaluan. Mereka menunjukkan
kepada dunia bahawa apa yang mereka lakukan keterlaluan."
12.50
petang
: Setiausaha Majlis Keselamatan Negara Datuk Mohamed Thajudeen Abdul
Wahab berkata makanan disediakan untuk penduduk yang tersesar.
"Mereka ditempatkan dalam
dewan... berdekatan dan kami membantu mereka. Tiada masalah makanan atau
air," katanya.
1.00
petang
: Dalam satu lagi laporan pada 12.43 petang, Philippine Daily Inquirer
melaporkan dakwaan Azzimudie, yang mengetuai kumpulan bersenjata Sulu di Lahad
Datu memberitahu jurucakap kesultanan Sulu Abraham Idjirani bahawa mereka
sedang "beristirahat".
1.08
petang
: The Star dalam laporan di Twitter menyebut, Semporna diletakkan dalam
keadaan berjaga-jaga susulan Ops Sulu di Tanduo.
1.15
petang
: Pegawai-pegawai Jabatan Penerangan mengedarkan jaket kuning terang
bertulis 'media' kepada wartawan di pusat media.
"Ini adalah permintaan
pihak polis, jadi kita mematuhinya. Ia akan lebih mudah mengenal pasti petugas
media," jelas seorang pegawai.
1.30
petang
: Menteri Dalam Negeri, Datuk Seri Hishammuddin Hussein dan Menteri
Pertahanan Zahid Hamidi tiba di Felda Sahabat dengan helikopter dan diiringi ke
bilik taklimat.
1.42
petang
: ABS-CBN melaporkan bahawa Filipina meminta pihak berkuasa Malaysia untuk
membantu menyediakan perjalanan keluar yang selamat dari Sabah untuk wanita
Filipina dan mereka yang bukan penceroboh bersenjata. Setiausaha Luar Filipina,
Albert del Rosario (kanan) telah meminta rakan sejawatannya dari Malaysia untuk
berbuat demikian supaya mereka dibenarkan meninggalkan kawasan pertempuan di
sana. Del Rosario juga meminta Jabatan Hal Ehwal Luar di Manila untuk
menyampaikan nota kepada duta Malaysia ke Filipina untuk berhubung rayuan
tersebut.
Menteri Luar Malaysia, Datuk
Anifah Aman berkata beliau akan menyampaikan permintaan itu kepada Menteri
Pertahanan, Datuk Seri Ahmad Zamid Hamidi.
1.54
petang
: Kedutaan Amerika Syarikat di Kuala Lumpur menasihatkan warganya agar
tidak mengunjungi kawasan pantai timur Sabah, termasuk bandar Lahad Datu,
Kunak, Semporna dan Tawau. Satu kenyataan yang dikeluarkan pejabat kedutaan
berkenaan menyebut menjangkakan lebih banyak insiden keganasan akan berlaku di
kawasan terbabit.
Menteri Luar Malaysia, Datuk
Anifah Aman berkata beliau akan menyampaikan permintaan itu kepada Menteri
Pertahanan, Datuk Seri Ahmad Zamid Hamidi.
(sumber malaysiakini.com)